L-Artikolu 95(1) tal-Kap 10 jgħid hekk:
‘ħadd ma jista’ jaħdem is-sengħa ta’ bennej mingħajr liċenza mid-Direttur tax-Xogħlijiet Pubbliċi’.
Issa, skont l-istess Kap 10, il-kelma “bennej” tfisser hekk:
‘kull persuna li tibni għal kollox jewf’parti, bini tal-ġebel jew tal-madum li ma jkunx mibni bis-sejjieħ,ukoll jekk ix-xogħol magħmul jew mibdi minn din il-persuna jkunjikkonsisti biss fil-bini ta’ ħajt imtella’ biex jagħmel parti minn bini, jew fit-tħaffir ta’ bir, jew fossa, jew fil-bini ta’ loki, sink jew kanal għall-mogħdija ta’ ilma jew materjal maħmuġ.’
Mill-premess isegwi li kwalsijasi struttura tal-ġebel, ħlief meta din tkun tas-sejjiegħ, trid tiġi mwettqa minn bennej bil-liċenzja.
F’dan il-punt, tajjeb pero’ jiġi notat li, sa fejn jikkonċerna tħaffir ta’ siti u twaqqiegħ ta’ bini, il-liġi ma tgħidx li jrid ikun hemm l-ekwivalenti ta’ bennej liċenzjat għal dak it-tip ta’ xogħol. Is-sitwazzjoni, pero’, mistennija tinbidel bid-dħul ta’ liġijiet ġodda.[1]
Niġu issa għar-rwol tal-perit. Fost il-funzjonijiet varji li normalment nassoċjaw ma’ perit, jiġu mill-ewwel f’moħħna it-tħejjija ta’ pjanti u applikazzjonijiet biex joħorġu l-permessi, it-tħejjija ta’ kalkoli strutturali, stimi u tender documents, l-għoti ta’ struzzjonijiet lill-benejja u l-eventwali sorveljanza tax-xogħolijiet kif ukoll it-twettieq tal- kejl tax-xogħol li jwassal għaċ-ċertifikazzjoni tal-ħlas relattiv.
Il-professjoni tal-perit hija, fil-fatt, regolata bil- Kap 622[2].
L-Artikolu 3(1) tal-Kap 622 jiddeskrivi l-prattika tal-perit bil-mod kif isegwi:
‘Il-prattika tal-arkitettura u tal-inġinerija ċivili hija professjoni regolata, fid-dawl tal-ħtieġa suprema li jiġi mħares l-interess pubbliku, partikolarment għal dak li għandu x’jaqsam ma’ kwistjonijiet relatati mas-saħħa pubblika u s-sigurtà, ħarsien ambjentali, ħarsien ta’ wirt kulturali, u l-integrità strutturali ta’ binjiet u strutturi li jirriżultaw minn disinn u s-superviżjoni tal-kostruzzjoni ta’ binjiet u xogħlijiet ta’ inġinerija, li jagħti lok għal kompiti relattivi li jkunu riservati esklużivament għal detenturi ta’ warrant minn diversi Liġijiet ta’ Malta.’
Infatti, il-leġislatur irriserva numru ta’ attivitajiet li jirrikjedu b’mod esklussiv is-sehem attiv ta’ perit bil-warrant. Dawn li ġejjin huma ftit eżempji:
Fl-Avviż Legali 136 ta’ l-2019 insibu li perit huwa meħtieġ sabiex, qabel jinbeda x-xogħol, dan joħroġ dikjarazzjoni ta’ metodu meta ser jinbena bini ġdid fuq, jew viċin, proprjeta’ ta’ terzi kif ukoll meta ser jitwaqqa’ bini eżistenti jew jiġi skavat sit viċin terzi.
Il-Kap 552, ossija l-Att dwar l-Ippjanar u Żvilupp, jirrikjedi li kull applikazzjoni ta’ żvilupp trid tiġi ntavolata minn perit.
Fil-Kap 16 insibu wkoll numru ta’ istanzi fejn il-leġislatur sejjaħ għal ħtieġa ta’ perit. Per eżempju, l-Artikolu 419(b) tal-Kap 16 jgħid li ‘Ebda wieħed mill-ġirien ma jista’ iwaħħal jew ipoġġi mal-ħajt komuni, mingħajr il-kunsens tal-ġar l- ieħor, xi biċċa xogħol ġdida, inkella, jekk dan ma jkunx irid, mingħajr qabel ma jkun stabbilixxa, b’periti, il-mezzi meħtieġa sabiex dik il-biċċa xogħol ġdida ma tkunx ta’ ħsara għall-jeddijiet tal-ġar l-ieħor.’
Interessanti wkoll dak li nsibu fIl-Kap 10, ossija l-Kodiċi tal-Pulizija. Per eżempju, l-Artikolu 97(q)(ii) irid li qabel il-bidu tal-bini jew tal-bini mill-ġdid ta’ xi dar li l-għoli tagħha mill-aktar saff baxx ta’ reżistenza għall-umdità sa l-ogħla ponta tad-dar, ikun iżjed minn erbgħa u għoxrin metri (normalment, 8 sulari), il-perit inkarigat għandu jissottometti lid-Direttur tax-Xogħlijiet Pubbliċi il-‘pjanti u dettalji flimkien ma’dawk il-partikolaritajiet l-oħra dwar il-bini jew bini mill-ġdid tad-dar kif jista’ jkun meħtieġ mid-Direttur tax-Xogħlijiet Pubbliċi’ qabel jinbeda x-xogħol. Id-Direttur irid, imbagħad, jagħti parir bil-miktub lis-Suprintendent tas-Saħħa Pubblika jekk huwiex sodisfatt illi d-dar meta mibnija jew mibnija skond dawk il-pjanti, dettalji u partikolaritajiet tkunx stabbili u żgura. Detto cio’, jeżisti dubju kemm frankament din ir-regola tiġi osservata fir-rejalta stante li s- Suprintendent tas-Saħħa Pubblika m’għad għandu ebda sehem fl-ipproċessar ta’ applikazzjonijiet ta’ żvilupp peress li l-Kap 552 u l-Avviż Legali 162 ta’ l-2016 xejnu għal kollox il-mandat tas-Suprintendent li, sa April 2016, kien waħdu responsabbli mil-assesjar tal-materji sanitarji waqt il-proċess ta’ applikazzjoni. Mhux hekk biss. L-Awtorita’ ta’ l-Ippjanar qed isserraħ fuq dispożizzjonijiet sanitarji ġodda li ntroduċiet tramite l-Avviż Legali 227 ta’ l-2016 mingħajr ma qatt ġew revokati dawk anteċedenti li jinsabu fil-Kodiċi tal- Pulizija.[3]
[1] Abbozz ta’ Liġi sabiex jemenda liġijiet varji dwar il-Bini u l-Kostruzzjoni
[2] L-Att dwar il-Periti
[3] Artikolu 97 tal-Kap 10
